فاضلاب خاکستری چیست؟

امروزه کمبود آب مشکل مهمی در جهان است. منابع آب تازه در کل جهان به شدت آلوده شده و کاهش یافته اند. امروزه، دنیا به شکل تهدیدآمیزی در حال تغییر است و منابع آبی به سختی تقاضاها را تأمین می کنند. تقاضاهای جهانی آب با توجه به سلامت اکوسیستم و انسانها هر ۲۱ سال دو برابر شده است. در ایران، منابع آبی کمی به دلیل بارشهای کم باران در سالهای اخیر وجود دارد. افزایش جمعیت، افزایش استاندارد زندگی و تغییرات جوی، منجر به افزایش تقاضای آب می‌شود و  این روند ما را با بحران کمبود آب مواجه کرده است. کیفیت آب منابع آبی (مثل دریاچه ها، رودخانه ها و مخازن آب) در دهه های اخیر به دنبال تغییرات جو و فعالیت های انسانی افت کرده است. هدر رفت زیاد آب و هزینه های بالا از جمله مسائل مهم آب رسانی است.

فاضلاب خاکستری یا آب خاکستری (Greywater) شامل آبهای مورد استفاده در شستشوی خانگی است. منابع شستشوی خانگی شامل دوشهای حمام، ظرفشویی و روشویی‌ها، وان‌های حمام، ماشینهای ظرفشویی و لباسشویی هستند و به همراه فاضلاب سیاه (پساب توالت، لگن و سوند) کل فاضلاب تولیدی خانگی را شامل می شود.

درواقع فاضلاب خاکستری 80 درصد کل فاضلاب تولیدی خانگی است که مقدار قابل توجهی می‌باشد. تصفیه و مصرف مجدد فاضلاب خاکستری، سبب افزایش ذخیره‌ی آب در نواحی شهری، بالا رفتن کیفیت آب مصرفی عمومی و کاهش هزینه و همچنین کاهش مواد آلوده کننده‌ی محیط زیست می شود. فاضلاب خاکستری تصفیه شده برای مصارف آبی مانند فلاش‌تانک دستشویی، آبیاری گل و گیاه و شستشوی ماشین و آبیاری فضای سبز پارکها، حیاط مدارس، زمینهای گلف و شستشوی ماشینها(car wash) ، در سیستم آتش نشانی، در کولرهای آبی و سایر مصارف غیر شرب و بهداشتی کاربرد دارد. استفاده از فاضلاب خاکستری تصفیه شده می‌تواند یک سیکل بسته مصرف بوجود آورده و تأثیر چشمگیری در مصرف آب داشته باشد از طرفی به دلیل آلودگی‌های کمتر نسبت به فاضلاب سیاه و مقدار کم پاتوژنها در آن، تصفیه آن نگرانی‌های زیست محیطی، بو و انتشار آلودگی در محیط تصفیه را نیز نخواهد داشت. 

در جدول زیر میزان تولید فاضلاب در یک خانواده در یک سال قابل مشاهده است، براساس این آمار جمع آوری شده، فاضلاب خاکستری 76 دردصد کل فاضلاب تولیدی یک خانواده را تشکیل می‌دهد که تصفیه و استفاده مجدد از آن، حجم قابل توجهی در میزان مصرف آب، صرفه جویی خواهدداشت.

از دیگر مزایای تصفیه فاضلاب خاکستری، امکان تصفیه و استفاده مجدد از آن در محل تولید فاضلاب بوده و به این ترتیب هزینه‌های سنگین ایجاد سیستم جمع آوری فاضلاب و از آن مهمتر هزینه‌ها و مسایل نگهداری و بهره‌برداری از شبکه‌های جمع‌آوری فاضلاب از دوش جامعه برداشته خواهدشد.

مزایای استفاده مجدد از آب خاکستری:

1- استفاده کمتر از آب تازه:

آب خاکستری می‌تواند در بسیاری از موارد جایگزین آب تازه باشد. همچنین ذخیره پول و افزایش موثر تامین آب در نواحی که آبیاری لازم دارند.آب مصرفی خانگی تقریبا همواره به دو قسمت درونی و خارجی تقسیم می‌شود. تمامی آن به جز آب توالتها، در عین رسیدن به همان اهداف و کاهش قابل ملاحظه آب منحرف شده از طبیعت، می‌توانند در خارج از منزل دوباره مورد استفاده قرار گیرند.

2- فشار کمتر بر روی سیستمهای فاضلاب شهری :

استفاده از آب خاکستری به طور گسترده‌ای عمر مفید و ظرفیت سیستمهای فاضلاب را بالا می‌برد. برای سیستمهای فاضلاب شهری، کاهش جریان هدر رفت آب به معنای تاثیر عملیاتی بالاتر و هزینه‌های کمتر است.

3- مکانهای نامناسب برای جمع آوری و تصفیه فاضلاب سیاه:

برای مکانهایی با خاک نفوذپذیر پایین یا با مشکلاتی دیگر، یک سیستم آب خاکستری می‌تواند جایگزینی جزئی یا حتی کامل برای یک سیستم خیلی گران و فوق مهندسی  باشد.

4- استفاده از انرژی و مواد شیمیایی کمتر:

استفاده کمتر از انرژی و مواد شیمیایی به علت کاهش مقدار آب تازه و نیز آب هدررفته‌ای که احتیاج به پمپاژ و عملیات دارد. برای آنهایی که آب یا الکتریسیته را خودشان تامین می‌کنند، مزیت کاهش بار بر روی زیرساختها مستقیما قابل لمس می‌باشد.

5- تغذیه آبهای زیرزمینی:

استفاده آب خاکستری تصفیه شده، منابع آب زیرزمینی را تغذیه می کند.